Uw elektriciteitsfactuur, uw energie, uw geld U wilt niet betalen voor de zonnepanelen van uw buren ?U betaalt liever voor de opkuis van een nucleair stort in de Kempen,

voor CO2-rechten die België niet langer nodig heeft,

of voor de oneindige rechtszaken van de netbeheerders en de CREG ?

Opiniestuk door Tinne Van der Straeten

(voormalig federaal parlementslid voor Groen! en advocaat bij Blixt)

bron : origineel opiniestuk op deRedactie

Als u de volgende keer uw eindafrekening gas of elektriciteit krijgt, bekijk ze dan eens van wat dichterbij. De totaalprijs en de berekening van de volgende voorschotten zullen het meest in het oog springen, net zoals de evolutie van uw verbruik ten opzichte van de vorige jaren.

Samenstelling factuur

U betaalt voor uw verbruik, dat is de energieprijs. Maar daarbovenop betaalt u energiebelasting en BTW, distributietarieven, transmissietarieven, een reeks openbare heffingen en bijdragen voor hernieuwbare energie en warmtekrachtkoppeling. De eerste drie nemen de grootste brok voor hun rekening. De energieprijs zo'n 40 tot 50%, distributietarieven zo'n 30 tot 40%, soms bijna 50%, de belasting en BTW zo'n 20%. Dit varieert naargelang waar u woont, hoeveel u verbruikt, wie u leverancier en distributienetbeheerder is. De veelbesproken nucleaire winsten zitten in de energieprijs, de fel belaagde steun voor zonnepanelen in de distributietarieven.

De energieprijs wordt bepaald door de leverancier. Over hoe die tot stand komt wil ik het hier niet hebben. Wel over de andere componenten van uw factuur, meer dan de helft van uw factuur wordt immers bepaald door de overheid en de regulator.

Rol van de regulator en overheid

De regulator bepaalt hoe hoog de distributie- en transmissietarieven zijn. De overheid legt de richtsnoeren vast voor de manier waarop de regulator die tarieven moeten bepalen. Ze legt heffingen op, stelt bijdragen in voor tal van fondsen, en neemt beleidsmaatregelen die als openbare dienstverplichting in de distributie- of transmissietarieven terecht komen. De leverancier is maar een tussenstation. Hij int bij u een som geld die hij moet doorgeven aan de distributienetbeheerder. Die dan vervolgens een deel doorstort naar anderen: de regulator of de uiteindelijk begunstigden van een heffing.

Een kleine greep. Denuclearisatiefonds, voor de opkuis van 2 nucleaire storten in de Kempen: 55 miljoen euro per jaar (er is nog zeker 800 miljoen euro nodig tot zeker 2020). Het broeikasgassenfonds: 28 miljoen euro. Op 31 december 2009 bedroeg het globale bedrag van dit fonds 120 miljoen euro. Het wordt onder andere gebruikt voor de aankoop van buitenlandse CO2-rechten om te voldoen aan de Belgische Kyotodoelstelling. Alleen, die rechten zijn niet langer nodig om die doelstelling te halen. Efficiënte besteding van uw centen? Budget CREG: bijna 15 miljoen euro. Sociaal fonds voor energie: 50 miljoen euro. De OCMW's financieren hier soms gewoon personeel mee, zonder dat het iets te maken heeft met energiebegeleiding voor gezinnen. Wat betreft de openbare dienstverplichtingen betaalt u niet alleen voor zonnepanelen, maar ook voor de levering van elektriciteit aan gedropte klanten, de plaatsing van budgetmeters, energiescans, rationeel energieverbruik, en nog tal van andere zaken. Dan hebben we het nog niet gehad over andere aspecten van de distributietarieven. De energiebijdrage die u betaalt per MWh financiert het fonds voor het financieel evenwicht in de sociale zekerheid.

Hand in eigen boezem?

Via uw gas- en elektriciteitsfactuur zorgt u er niet alleen voor dat de netten en leidingen waarlangs uw energie vervoerd worden onderhouden en gemoderniseerd worden. U zorg er ook voor dat de nucleaire storten gesaneerd worden, u ondersteunt de internationale verplichtingen op vlak van klimaat en groene stroom, u bent solidair met mensen die hun facturen niet kunnen betalen, u zorgt voor alternatieve financiering van de sociale zekerheid.

Alle beleidsmaatregelen moeten gefinancierd worden. Als u betaalt voor meer groene stroom, betaalt u voor meer energiezekerheid. Als u betaalt voor klimaatbeleid, betaalt u voor de solidariteit met de generaties na ons. Als u betaalt voor de CREG, betaalt u voor de waakhond die de energiemarkt controleert. Het is evident dat energiemaatregelen ten dele via de factuur gefinancierd worden. De elektriciteit- en gasfactuur is echter een indirecte financieringsbron geworden waar een kat haar jongen niet meer in terugvindt. De ondersteuning voor groene stroom staat in het middelpunt van de belangstelling, maar andere maatregelen moeten ook op hun effect en efficiëntie beoordeeld worden. De federale overheid heeft met veel tromgeroffel aangekondigd de eindprijzen voor de consumenten te gaan controleren, maar de overheid zou best ook eens de hand in eigen boezem steken.