Op 1 februari 2019 keurde de Vlaamse Regering de startnota en de procesnota over het gewestelijk ruimtelijk uitvoeringsplan (GRUP) "Kasteelpark De Merode" goed. Op donderdag 4 april 2019 was er een informatiemarkt waar inwoners van Herselt en Westerlo tijdens informatiewandelingen kennis konden maken met de plannen. Doel van de infomarkt was om het publiek te consulteren en hen de kans te geven om te reageren op de plannen. Wij waren uiteraard ook van de partij. Daarop hebben we het dossier grondig doorgenomen en hebben we rond de tafel gezeten met inwoners van Herselt en Westerlo om te luisteren naar de argumenten voor en tegen de plannen zoals ze nu voor liggen.

Bezwaarschrift indienen

Op basis daarvan hebben we als partij een standpunt ingenomen. Naast argumenten voor de plannen zijn er ook een reeks fundamentele problemen die we hier kort willen aankaarten. De belangrijkste hebben we opgenomen in een modelbewaarschrift. Dat kan je - als je wilt - verder aanpassen, afdrukken en indienen. De deadline is 17 mei, wacht er dus niet te lang mee. Een bezwaarschrift kan je op een van deze manieren indienen:

• Digitaal: via www.omgevingvlaanderen.be/grup
• Door afgifte van een brief tegen ontvangstbewijs in het gemeentehuis van Herselt of Westerlo
• Door een aangetekende brief te sturen naar: Departement Omgeving, Afdeling Gebiedsontwikkeling, Omgevingsplanning en -projecten, K. Albert II-laan 20 bus 7, 1000 Brussel.

Waarom we niet akkoord zijn met het huidige plan voor Kasteelpark De Merode

Wij zijn er niet tegen dat erfgoedlandschap in ere gehouden wordt. Ook het idee om het oude boswachtershuis in ere te herstellen en beperkt uit te bouwen tot een ontmoetingsplek voor inwoners en bezoekers zijn we genegen. Toch stellen we ons grote vragen bij het project dat nu voorligt en de manier waarop het gepresenteerd wordt.

Milieu

• In het voorgestelde project wordt een complex voorzien met nieuwe gebouwen voor maar liefst 4000m² oppervlakte aan gebouwen met een bouwhoogte van 13m. De totale verharde oppervlakte in het gebied zou kunnen oplopen tot 9000m². Hiervoor wordt de bestemming van biologische zeer waardevol gebied opgeofferd voor een commercieel toeristisch project.
• Delen van het bos zullen gekapt worden, zonder dat er nu ook maar enige vorm van compensatie is voorzien. Dit gaat volledig in tegen de bepaling uit het Bosdecreet en de visie vanuit het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen om het verdwijnen van bosgebieden te vermijden.
• De impact op de waterhuishouding van het gebied lijkt ons onvoldoende onderzocht. Wat is de impact op grondwaterwinning in Hertberg en hoe spoort deze bestemmingswijziging met het Sigmaplan?

Klimaat

• Om de gevolgen van klimaatverandering beter te kunnen opvangen moeten we stoppen met extra te verharden en moeten we net ontharden. Verder verharden zal ons als samenleving op termijn extra geld kosten.
• Een van de vele oorzaken van klimaatverandering is ontbossing en vernietiging van gezonde bodems. Tegelijk is extra bos een van de oplossingen in de strijd tegen klimaatverandering. In dat opzicht is het onbegrijpelijk dat opnieuw bos moet sneuvelen en dat er in het plan zoals het nu voorligt geen sterke garanties worden gegeven op snelle boscompensatie in de directe omgeving.
• De bouw en het gebruik van dergelijk complex hebben ook een niet te verwaarlozen klimaatimpact: zo is cementproductie verantwoordelijk voor heel wat co2-uitstoot en zorgen de verplaatsingen, de verwarming … voor heel wat energieconsumptie. Hoe dit wordt opgevangen komt in het plan niet naar voor.

Conclusie: de plannen zoals ze nu voorliggen zijn in strijd met wat Vlaanderen en de gemeente Herselt moeten doen om het hoofd te bieden aan klimaatverandering.

Mobiliteit en verkeersveiligheid

• De startnota beschrijft de resultaten van het uitgevoerde mobiliteitseffectenrapport (MOBER). Het project zal voor een 289 extra gemotoriseerde verkeersbewegingen zorgen. Dit zou onder meer voor de Hoge Dreef neerkomen op een ‘aanvaardbare’ stijging van 11%. Wij vinden dit echter veel voor een dorp als Bergom. Zeker omdat er maar beperkt rekening lijkt te zijn gehouden met de aanwezigheid van de dorpsschool. Tijdens het afzetten en oppikken van de schoolkinderen is dit extra verkeer veel ingrijpender dan op andere momenten. Laat staan dat het (on-)veiligheidsgevoel nog zal toestaan dat jonge kinderen aangemoedigd zullen worden om te voet of met de fiets te blijven komen; ook dit is in strijd met de goede voornemens in het bestuursakkoord voor Herselt.
• De parkeerbehoefte werd enkel in algemene termen onderzocht en niet op de piekmomenten als de school begint of eindigt.
• Als we als gemeente willen inzetten op verkeersveiligheid rond scholen is zelfs een (beperkte) vermindering van de oversteekbaarheid en veiligheid op oversteekpunten echt wel een probleem.

We willen dan ook dat de impact op mobiliteit grondiger onderzocht wordt en dat er niet licht over verkeersveiligheid wordt gegaan.

Lokaal economisch en sociaal weefsel

• Zoals het nu voorligt, is dit een op zichzelf staand commercieel project dat de banden met de inwoners van Herselt niet echt aanhaalt. Het is geen echte ontmoetingsplek, maar een complex dat gericht is op zeer specifiek, welgesteld publiek. Dit is voor ons een gemiste kans.
• De rechtstreekse en onrechtstreekse tewerkstelling die door het project wordt gegenereerd, komt niet noodzakelijk inwoners van Herselt of Westerlo ten goede. Zo zou er zoveel mogelijk met lokale leveranciers gewerkt kunnen worden. Een duideljke visie hierover ontbreekt echter.

Erfgoedlandschap

• Er is geen behoeftestudie bijgevoegd om de noodzaak in Bergom en omstreken van een hotel met 80 kamers, restaurant, cafe enz. aan te tonen. In de startnota wordt het project gekaderd in functie van het behoud van het erfgoedlandschap. De inkomsten van de voorgestelde projecten dienen om het bestaande kasteel (ankerpunt) te behouden. Er is echter geen enkele garantie opgenomen dat de financiën ook effectief daarvoor gebruikt zullen worden.
• In het huidige Gemeentelijke Ruimtelijke Structuurplan zijn er een aantal toeristische-recreatieve aantrekkingsgebieden aangeduid. Het kasteelpark werd hierin niet opgenomen. Bovendien werden er voor deze gebieden ook een aantal extra voorwaarden geformuleerd, met name:
  • nieuwe infrastructuur moet tot een minimum beperkt blijven
  • door de bijzondere waarde van het gebied moet hoog-dynamische recreatie (zoals horeca en verblijfstoerisme) worden vermeden
  • minimale verhardingen en andere infrastructurele voorzieningen

Het voorgestelde nieuwbouwcomplex is in onze ogen dan ook onverenigbaar met de doelstellingen om het erfgoedlandschap te bewaren.

Procedure

• Ondanks de inspanningen om de verschillende stappen in de procedure uit te leggen aan de inwoners van Herselt stellen we vast dat er nog heel wat onduidelijkheid over is. Voor een volgende fase moet dit beter gecommuniceerd worden door de betrokken partijen.
• De startnota waarop burgers nu mogen reageren is niet in leesbare taal geschreven. Nochtans is dat een vereiste om ervoor te zorgen dat burgers betrokken zijn en zich een duidelijk beeld kunnen vormen van de plannen.
• Uit de documentatie komt ook niet duidelijk naar voor wie de aanvrager is van de bestemmingswijziging. In het kader van transparantie lijkt ons dat een minimum.